Zo’n 15 jaar geleden ging ik in 3 Havo een weekje op talencursus in Brighton, Zuid-Engeland. Een van mijn docenten daar vertelde dat het in Groot-Brittannië een gewoonte was om een ekster te begroeten als je er een tegenkomt. Dat gaat dan als volgt: ‘Hello Mr Magpie, how is your wife today?’
Bij onze westerburen is er redelijk wat bijgeloof rondom deze kraaiachtige met zijn iriserende verenkleed. Zo is één ekster soms een voorbode voor onheil. Door een bepaald gebaar te maken of door een handeling te verrichten, voorkom je dat dan. In het graafschap Yorkshire sla je bijvoorbeed een kruis om het kwaad te weren. Een andere manier om het kwaad te bezweren is door drie keer over je schouder te spugen.
In andere gevallen zijn het juist meerdere eksters die ongeluk brengen.
Daarnaast zijn er nog verschillende (tegenstrijdige) rijmpjes en gezegden over eksters:
One for sorrow, Two for joy, Three for a girl, Four for a boy, Five for silver, Six for gold, Seven for a secret never to be told
Whan pyes chatter vpon a house it is a sygne of ryghte euyll tydynges. [1507]
(Kwetterende eksters op het dak zijn een onheilsteken)
Maar ik dwaal af. Waar ik het eigenlijk over wil hebben, is de naam van het beestje. Die naam is een samentrekking van ‘mag’ en ‘pie’. ‘Mag’ is een afkorting van ‘Margaret’. ‘Pie’ is de oorspronkelijke benaming en stamt af van het woord ‘pica’, de Latijnse naam voor de vogel. Later, zo rond 1600, is daar ‘Mag’ bijgekomen. ‘Mag’ werd veel gebruikt om naar zaken te verwijzen die als stereotiep vrouwelijk worden beschouwd en in dit geval werd het voor eksters gebruikt omdat ze soms behoorlijk wat lawaai kunnen maken.
Wat wel opvalt, is dat meer vogels een eigennaam hebben gekregen; dat is bijvoorbeeld ook gebeurd bij het roodborstje (‘robin’, van ‘Robert’). Waarom dat zo is? Wie het weet, mag het zeggen.
Tot slot nog een myth buster: eksters stelen niet. Nee, echt niet. Uit onderzoek door zowel Stephen Lea (University of Exeter) als Tim Birkhead (University of Sheffield), blijkt dat eksters weliswaar heel nieuwsgierig zijn, maar er geen bewijs is dat onze gevederde vrienden meer dan andere vogels geïnteresseerd zijn in glimmende voorwerpen.
Bronnen:
- http://www.mumsnet.com/Talk/am_i_being_unreasonable/2197613-to-be-super-shitey-scared-of-single-magpies
- http://www.britishbirdlovers.co.uk/articles/magpies-and-superstition
- http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/7316384.stm
- http://www.etymonline.com/index.php?term=magpie
- http://www.bbc.com/earth/story/20150408-the-truth-about-magpies